GS Hoàng Đình Cầu sinh ngày 1.4.1917 tại Nghệ An. Vì học giỏi, Ông được đưa ra học tú tài tại Trường Bảo hộ (Trường Bưởi) ở Hà Nội và sau đó Ông thi đậu vào Đại học Y khoa.

Năm 1947, Ông được cử làm Hiệu trưởng Trường Y sĩ Việt Nam đóng tại Thanh Hoá, lúc mới 30 tuổi. GS Cầu đã có công biên soạn các bài giảng về y khoa bằng tiếng Việt đầu tiên và sau này Ông cũng là tác giả của các cuốn từ điển Danh từ y dược Pháp Việt, Từ điển y học Nga Việt đầu tiên ở nước ta.

Khi được Bộ Y tế điều về làm Vụ trưởng Vụ Huấn luyện (nay gọi là Vụ khoa học đào tạo) Ông càng có cơ hội để hoàn tất các giáo trình giảng dạy bằng tiếng Việt tại các Trường Y khoa ở miền Bắc, cùng với nhóm biên soạn sách giáo khoa xuất sắc thời bấy giờ: Vũ Công Hoè, Nguyễn Tấn Gi Trọng, Trần Hữu Tước, Hồ Đắc Di, Đặng Văn Ngữ… Trong suốt 19 năm làm Thứ trưởng Bộ Y tế, GS Cầu đã để nhiều tâm huyết xây dựng các mạng lưới y tế xã, phường, thôn, bản, và đặc biệt Ông có các chương trình huấn luyện, đào tạo các cán bộ y tế cơ sở rất có tác dụng trong việc cung cấp cán bộ phục vụ kịp thời cho cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Như vậy từ một nhà phuẫn thuật lồng ngực, Ông đã để nhiều công sức xây dựng về lý thuyết lẫn thực hành, một môn rất mới ở nước ta đó là khoa y xã hội học. Khi được là Chủ tịch Uỷ ban Nghiên cứu chất độc màu da cam quốc gia, Ông càng có điều kiện để đi sâu vào việc hệ thống hoá những nghiên cứu chất độc khủng khiếp này mà quân đội Mỹ đã sử dụng taị Việt Nam cách đây hơn 30 năm.

Khi hội đồng chỉ đạo biên soạn Từ điển Bách Khoa ra đời do đồng chí Phạm Văn Đồng làm Chủ tịch danh dự, GS Hoàng Đình Cầu được cử làm Trưởng ban Y học và thể dục thể thao. Sau này đã có công lớn trong việc cho ra mắt bạn đọc cả nước và kiều bào ở nước ngoài 4 cuốn Từ điển Bách khoa phổ thông và 4 cuốn Bách khoa thư bệnh học. Đọc đến đây chắc mọi người đều đồng ý là Nhà bách khoa, Nhà từ điển học, Nhà báo Hoàng Đình Cầu đã tự học, tự rèn luyện mình để từ một trí thức được đào tạo hoàn toàn bằng tiếng Pháp dưới thời Pháp thuộc trở thành một người viết, từ Từ điển Bách khoa đến các bài báo phổ thông phục vụ cộng đồng, đều xuất sắc.

Trong trả lời phỏng vấn bằng điện thoại ngày 4.4.2005 cho Hội đồng biên tập cuốn Danh nhân Y học thế giới của Hội Y học thế giới (World Mediacal Asociation), GS Hoàng Đình Cầu đã nói bằng tiếng Pháp: "Trong 60 năm hành nghề y khoa của tôi, đối tượng mà tôi luôn phấn đấu để phục vụ là những người nghèo khổ, những trẻ em mồ côi, những nạn nhân chiến tranh". Khi trả lời câu hỏi: "Nhân vật lịch sử nào mà Ông ngưỡng mộ nhất và có ảnh hưởng đến cuộc đời hoạt động của Ông?", GS Cầu đã không ngần ngại trả lời ngay là Chủ tịch Hồ Chí Minh.